ಕೃದ್ಧಾಂತ ಅವ್ಯಯಗಳು, ತದ್ಧಿತಾಂತ ಅವ್ಯಯಗಳು

ಕೃದ್ಧಾಂತ ಅವ್ಯಯಗಳು : ಧಾತು ಕೆಲವು ನಾಮ ಪ್ರತ್ಯೇಯಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವುದರ ಮೋಲಕ
ನಾಮ ಪ್ರಕೃತಿಯಾಗಿ ರೂಪಗೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಕೃದ್ಧಾಂತ ಅವ್ಯಯ ಎನ್ನುತ್ತೇವೆ
" ಕೃತ್ " ಪ್ರತ್ಯೆಯವನ್ನು ಅಂತ್ಯವಾಗಿಸಿಕೊಂಡ ಪದವನ್ನು ಕೃದ್ಧಾಂತ ಪದ ಎನ್ನುತ್ತೇವೆ
ಉದಾ: ಬರೆ + ಉ ವ + ಅ = ಬರೆಯುವ
ಬರೆಯುವ + ಅವಳು = ಬರೆಯುವವಳು
ನೋಡು + ಉ ವ + ಅ = ನೋಡಿದ
ನೋಡೀದ + ಅನು = ನೋಡಿದನು
ಹೆದರು + ಇ ಕೆ = ಹೆದರಿಕೆ
ಇದರಲ್ಲಿ ಮೂರು ಪ್ರಕಾರಗಳು
1. ಕೃದ್ಧಾಂತ ನಾಮ 2. ಕೃದ್ಧಾಂತ ಭಾವ ನಾಮ 3. ಕೃದ್ಧಾಂತ ಅವ್ಯಗಳು

ಕೃದ್ಧಾಂತ ಭಾವ ನಾಮಗಳು :
ಧಾತುಗಳಿಗೆ ಕಾಲವಾಚಕ ಪ್ರತ್ಯೇಯಗ ಮತ್ತು ಕೃತ್ ಪ್ರತ್ಯೇಗಳು ಸೇರಿ ಕೃದ್ಧಾಂತವಾಗಿ ಮತ್ತು
ಪ್ರಥಮ ಪುರುಷದ ಯಾವುದಾದರೊಂದು ಸರ್ವ ನಾಮವನ್ನು ಸೇರಿಕೊಂಡು ಕೃದ್ಧಾಂತ ನಾಮವಾಗಿ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ
(ಧಾತು + ಕಾಲ ಸೂಶಕ + ಕೃತ್ + ಕೃದ್ಧಾಂತ + ಪ್ರಥಮ ಪುರುಷದ ಯಾವುದಾದರೊಂದು ಸರ್ವ ನಾಮ
ಉದಾ: : ತಿನ್ನು (ಧಾತು) + ವ ಕಾಲ ಸೂಚಕ) + ಅಅಳು ( ಪ್ರಥಮ ಪುರುಷದ ಸರ್ವ ನಾಮ) = ತಿನ್ನುವಳು
ತಿನ್ನು + ವ + ಅವನು =ತಿನ್ನುವನು ಭವಿಷ್ಯತ್ ಕಾಲ
ಮಾಡು + ವ + ಅವನು = ಮಾಡುವನು ಭವಿಷ್ಯತ್ ಕಾಲ
ಓದು + ಉ ವ + ಅ + ಅವಳು = ಓದುವಳು ಭವಿಷ್ಯತ್ ಕಾಲ
ನೋಡು + ಉ ವ + ಅ + ಅವಳು = ನೋಡುವಳು ಭವಿಷ್ಯತ್ ಕಾಲ
ತಿಳಿ + ದ + ಅ+ಅವನು= ತಿಳಿದವನು ಭೂತ ಕಾಲ
ಬಗೆ + ದ+ ಅ + ಅವಳು = ಬರೆದಳು ಭೂತಕಾಲ

ಕೃದ್ಧಾಂತ ಭಾವನಾಮ:
ಧಾತುವಿನಿಂದ ಹುಟ್ಟುವ ನಾಮ ಪ್ರಕೃತಿಗಳು ಭಾವಸೂಚಕವಾಗಿದ್ದರೆ ಕೃದ್ಧಾಂತ ಭಾವ ನಾಮ ಎನ್ನುತೇವೆ. ಅಥವಾ
ಒಂದು ಧಾತಿವಿಗೆ ಭಾವರ್ಥದಲ್ಲಿ ಕೃತ್ ಪ್ರತೇಯ ಸೇರಿಕೊಂಡರೆ ಅದನ್ನು ಕೃದ್ಧಾಂತ ಭಾವ ನಾಮ ಎನ್ನುತ್ತೇವೆ.
ಉದಾ: " ಇ ಕೆ " ಪ್ರತ್ಯೆಯ
ಅಂಜು+ಇಕೆ=ಅಂಜಿಕೆ
ನಂಬು + ಇಕೆ = ನಂಬಿಕೆ
ಬಾಳು + ಇಕೆ = ಬಾಳಿಕೆ
ಹೆದರು + ಇಕೆ = ಹೆದರಿಕೆ
ನಾಚು + ಇಕೆ = ನಾಚಿಕೆ
" ಇ " ಪ್ರತೇಯ
ಒಪ್ಪು + ಇಗೆ = ಒಪ್ಪಿಗೆ
ಮುತ್ತು + ಇಗೆ = ಮುತ್ತಿಗೆ
ಏಳು + ಇಗೆ = ಏಳೀಗೆ
ಏರು + ಇಗೆ = ಏರಿಗೆ
ಹಾಡು + ಇಗೆ = ಹಾಡಿಗೆ
ಅಡು + ಇಗೆ = ಅಡಿಗೆ
ನಂಬು + ಇಗೆ = ನಂಬಿಗೆ
ಹಾಸು + ಇಗೆ = ಹಾಸಿಗೆ
" ಟ " ಪ್ರತ್ಯೇಯ
ನೋಡು + ಟ = ನೋಟ
ಮಾಡು + ಟ= ಮಾಟ
ಓಡು + ಟ = ಓಟ
ಉಡ + ಟ = ಊಟ
ಕೂಡು + ಟ =ಕೂಟ
ಕಾಡು + ಟ = ಕಾಟ ಇತ್ಯ್ಯಾದಿ
ಕೃದ್ಧಾಂತ ಅವ್ಯಗಳು
ಕ್ರೀಯಾ ಪ್ರಕೃತಿ ಮೇಲೆ ಕೃತ್ ಪ್ರತ್ಯೆಯಗಳು ಸೀರಿ ಅವ್ಯವಾಗಿ ರೂಪಗೊಂಡರೆ ಅದನ್ನು ಕೃದ್ಧಾಂತ ಅವ್ಯಯ ಎನ್ನುತ್ತೇವೆ
ಉದಾ: " ಅಲು " ಪ್ರತ್ಯೇಯ
ಹೋಗು + ಅಲು = ಹೋಗಲು
ಬರೆ + ಅಲು = ಬರೆಯಲು
ತಿನ್ನ+ ಅಲು = ತಿನ್ನಲು
ನೋಡು + ಅಲು = ನೋಡಲು
" ಅಲಿಕೆ " ಪ್ರತ್ಯೇಯ
ಬರೆ+ಅಲಿಕೆ = ಬರೆಯಲಿಕ್ಕೆ
ತಿನ್ನು + ಅಲಿಕೆ = ತಿನ್ನಲಿಕ್ಕೆ
ಆಡ+ಅಲಿಕೆ = ಆಡಲಿಕ್ಕೆ
ನೋಡು + ಅಲಿಕೆ + ನೋಡಲಿಕ್ಕೆ
" ಉತ್ " ಪ್ರತ್ಯೆಯಾ
ಹಾಡ + ಉತ್ತ್ = ಹಾಡುತ್ತಾ
ನೀಡ + ಉತ್ತ್ = ನೀಡುತ್ತಾ
ಬರೆ + ಉತ್ತ್ = ನೀಡುತ್ತಾ
ತಿಳಿ + ಉತ್ = ತಿಳಿಯುತ್ತಾ
ತೆಗೆ + ಉತ್ + ತೆಗೆಯುತ್ತಾ
ನಗೆ + ಉತ್ತ್ = ತೆಗೆಯುತ್ತಾ
" ಅದೇ " ಪ್ರತ್ಯೇಯಾ
ಉಣ್ಣು + ಅದೇ + ಉಣ್ಣದೇ
ಬರೆ + ಅದೇ = ಬರೆಯದೇ
ಹಾಡು + ಅದೇ = ಹಾಡದೇ
ನೋಡು + ಅದೇ = ನೋಡದೇ
" ಇ " ಪ್ರತ್ಯೇಯ
ಮಾಡು + ಇ = ಮಾಡಿ
ನೋಡು + ಇ = ನೋಡೂ
ಬೇಡ + ಇ = ಬೇಡಿ
ಕೇಳ + ಇ = ಕೇಳೀ
" ದು " ಪ್ರತೇಯ
ತಿನ್ನ + ದು = ತಿಂದು
ಬರೆ + ದು = ಬರೆದು
ಕೊರೆ + ದು = ಕೊರೆದು

ತದ್ಧಿತಾಂತ ಅವ್ಯಯಗಳು : ತದ್ದಿತ + ಅಂತ
ಇವುಗಳು ತದ್ಧಿತ್ ಪ್ರತ್ಯೆಯಗಳನ್ನು ಅಂತ್ಯವಾಗಿಸಿಕೊಂಡ ಪದ ತದ್ಧಿತಾಂತ ನಾಮ ಪ್ರಕೃತಿ ಮೇಲೆ ಬೇಕಾದ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಸೇರಿ ಇನ್ನೊಂದು ನಾಮ ಪ್ರಕೃತಿಯನ್ನು
ರೂಪಿಸುವ ಪ್ರತ್ಯೆಯಗಳಿಗೆ ತದ್ಧಿತ ಪ್ರೆತ್ಯೇಯಗಳೆಂದು ಅಂತ್ಯವಾದಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿದ ಪದವನ್ನು ತದ್ಧಿತಾಂತ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತೇವೆ
ಇದರಲ್ಲಿ ಮೂರು 3 ಪ್ರಕಾರಗಳು
1. ತದ್ಧಿತಾಂತ ನಾಮ 2. ತದ್ಧಿತಾಂತ ಭಾವ ನಾಮ ಮತ್ತು 3. ತದ್ಧಿತಾಂತ ಅವ್ಯಗಳು
"ಗಾರ" ಪ್ರತ್ಯೇಯ
ಸಾಲಗಾರ
ಮೋಸಗಾರ
ಮಾಲೆಗಾರ
ಸೊಗಸುಗಾರ
ಬಳೆಗಾರ
ಛಲಗಾರ
ಹೂಗಾರ
ನೋಟಗಾರ

" ಕಾರ : ಪ್ರತೇಯಾ

ಕಲೆಕರ
ಕೂಲಿಕಾರ
ಓಲೆಕಾರ
ಅಂಗಡಿಕಾರ

:"ಇಗ"
ಗಾಣಿಗ
ತೊಟ್ಟಿಗ
ಅಂಬಿಗ
ಕನ್ನಡಿಗ
" ವಳ "
ಮಡಿವಾಳ
ಗೋಮಾಳ
ಹಡಪವಳ
" ವಂತ "
ಹೃಧಯವಂತ
ನೀತಿವಂತ
ಗುಣವಂತ
ಕಲಾವಂತ
ಲಿಂಗವಂತ
ಬುದ್ದಿವಂತ
" ಅಳಿ "
ಮಾತಾಳಿ
ಜೂದಾಳಿ
ಓದಾಳಿ
" ಇತ್ತಿ"
ಹೂವಾಡಗಿತ್ತಿ
ಒಕ್ಕಲಗಿತ್ತಿ
ಗೌಡಗಿತ್ತಿ
ಕಳಸಗಿತ್ತಿ
ಸೂಲಗಿತ್ತಿ
ಅಗಸಗಿತ್ತಿ
" ಇ "
ಮುದುಕಿ
ಹುಡುಗಿ
"ತ್ತಿ"
ಗೊಲ್ಲತಿ
ಗೌಡತಿ
ವಡ್ಡತಿ

ತದ್ಧಿತಾಮ್ತ ಭಾವನಾಮ
" ತನ "
ಬದತನ
ಸಿರಿತನ
ದಡ್ಡತನ
ಹಿರಿತನ
ಕಿರಿತನ
ಶೂರತನ
"ಉ"
ಕರಿ + ಉ = ಕಪ್ಪು
ಬಿಳಿ + ಉ = ಬಿಳಿಪು
ಇನಿ + ಇ + ಇಂಪು
ತಣ್ನನೆ + ಉ = ತಂಪು
ನುಣ್ಣನೆ + ಉ = ನುಣುಪು
:" ಮೇ "
ಜಾಣ್ಮೆ
ಹಿರಿಮೆ, ಹೆಮ್ಮೆ

ತಧ್ಧಿತಾಂತ ಅವ್ಯಯಗಳು
ಉದಾ: " ಅಂತೆ " ಪ್ರತ್ಯೇಯ
ರಾಮನಂತೆ
ಸೀತೆಯಂತೆ
ಕೋತಿಯಂತೆ
ಕುದುರೆಯಂತೆ
ಶಾಲೆಯಂತೆ
" ವೋಲ್" ಪ್ರತ್ಯೇಯಾ
ರಾಮನ್ವೋಲ್
ಚಂದ್ರನೋಲ್
" ಓಸ್ಕರ "
ವಿಧ್ಯಾರ್ಥಿಗೋಸ್ಕರ
ನಮಗೋಸ್ಕರ
ಊಟಕೊಸ್ಕರ
" ಓಸುಗ "
ರಾಮನೋಸಗ
ಚಂದನೋಸಗ
ಅಕ್ಕನಿಗೋಸಗ
ದ್ರೌಪದಿಗೋಸಗ
"ಆಗಿ"
ಅಕ್ಕನಿಗಾಗಿ
ನಿನಗಾಗೆ
ಪ್ರೀತಿಗಾಗಿ
ಪರೀಕ್ಷೆಗಾಗಿ
" ಇಂತ "
ಆಟಕ್ಕಿಂತ
ಇಪ್ಪಿಗಿಂತ
ತಾಯಿಗಿಂತ
ದೇವರಿಗಿಂತ
" ವರಗೆ"
ಊರವರಗೆ
ಶಾಲೆವರಗೆ
ಮನೆವರಗೆ
" ತನಕ "
ಮನೆತನಕ
ಊರತನಕ
ಶಾಲೆತನಕ
ಪರೀಕ್ಷೆ ತನಕ
" ಓತ "

Notes By : Kannada Kanaja Android App

(ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳ ಸ್ವಯಂ ತಯಾರಿಗಾಗಿ ಇಂದೇ "Kannada Kanaja" ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ ಆಪ್ ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಿ )

App Download Link

https://play.google.com/store/apps/details?id=com.app.kkmwqsomnbaruonjfshgtxqbldlvpvjhzaeiitxey