ರಗಳೆ

ರಗಳೆ
ಇದು ಪ್ರಾಕೃತ(ಸಂಸ್ಕೃತ) ದ ರಘಟಾ ಎಂಬ ಪದದಿಂದ ರೂಪಗೊಂಡಿದೆ. ಪ್ರಾಚೀನ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಅಗಲಿ
ಕವಿರಾಜಮಾರ್ಗದಲ್ಲಾಗಲಿ ಬಳಕೆಗೊಂಡ್ಡಿಲ್ಲಾ.
ಇದರ ಮೊದಲ ಪ್ರಯೋಗ ಕಾಣುವುದು ಪಂಪನ ಅಧಿಪುರಾಣ ದಲ್ಲಿ
ಬಹುಶ: ಈ ರಗಳೆಗಳು ಕವಿರಾಜಮಾರ್ಗ ಮತ್ತು ಪಂಪನ ಮದ್ಯೆ ಯಾವುದಾದರೊಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ
ರೂಪಗೊಂಡಿರಬಹುದು
ಲಕ್ಷಣಗಳು
1.ರಗಳೆಗಳಿಗೆ ಚರಣಗಲ ನಿರ್ಭಂದವಿಲ್ಲದಿದ್ದರು ಪ್ರಾಸಾಕ್ಷರದ ದೃಷ್ಥಿಯಿಂದ ಎರಡು ಸಾಲುಗಳಿರುತವೆ.
2. ಗಣ ನಿಯಮ ವಿಪರ್ಯಾಸವಾಗಿರುತ್ತದೆ, ಇದು ತಾಳಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ ಇದನ್ನು ಹಾಡುಗಬ್ಬಾ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ
3. ಅಂತ್ಯ ಪ್ರಾಸ ಖಡ್ಡಾಯವಾಗಿ ಬಲಕೆಯಾಗಿತ್ತದೆ.
1 ನೇ ನಾಗವರ್ಮ ತನ್ನ ಛಂಧೋಬುದಿಯಲ್ಲಿ 3 ಪ್ರಕಾರದ ರಗಳೆಗಳನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ.
1. ಉತ್ಸಾಹ ರಗಳೆ 2. ಮಂದಾನಿಲ ರಗಳೆ 3. ಲಲಿತಾ ರಗಳೆ
1. ಉತ್ಸಾಹ ರಗಳೆ : ಇದರಲ್ಲಿ 3 ಪ್ರಕಾರದ ಗಣವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಕಾಣುತ್ತೇವೆ. ಪ್ರತಿ ಚರಣದಲ್ಲಿ 3 ಮಾತ್ರೆಯ 4 ಗಣಗಳು ಆಧಿ ಪ್ರಾಸ ಖಡ್ಡಾಯವಲ್ಲದಿದ್ದರು ಅಂತ್ಯ ಪ್ರಾಸ ಖಡ್ಡಾಯ
ಉದಾ:1
- U
ತುಂ ಬಿ
- U
ವಿಂ ಡಿ
- U
ಯಾ ತೆ
- U
ಪಾ ಡಿ
3ಮಾತ್ರೆಯ 4 ಗಣಗಳು
- U
ಜ ಕ್ಕ
- U
ವ ಕ್ಕ
- U
ಯಂ ತೆ
- U
ಕೂ ಡಿ
3ಮಾತ್ರೆಯ 4 ಗಣಗಳು
ಉದಾ:2.
- U
ಮಾ ವಿ
U U -
ನ ಡಿ ಯಾ
- U
ಳಾ ಡು
-
ತಂ
3ಮಾತ್ರೆಯ 4 ಗಣಗಳು
- U
ಪಾ ಡ
- U
ವೆ ಯ್ದ
- U
ಕೇ ಳು
-
ತಂ
3ಮಾತ್ರೆಯ 4 ಗಣಗಳು

2.ಮಂದಾನಿಲ ರಗಳೆ : ಪ್ರತಿ ಚರಣದಲ್ಲಿ 4 ಮಾತ್ರೆಯ 4 ಗಣಗಳು,
ಆದಿ ಪ್ರಾಸ ನಿಯತವಲದಿದ್ದರು ಅಂತ್ಯ ಪ್ರಾಸ ಖಡ್ಡಾಯ
- U U
ಸ ತ್ಯ ದ
- -
ಸಾ ಕಾ
- -
ರಂ ಪಂ
- U U
ಚಾ ಕ್ಷ ರಿ

- U U
ನಿ ತ್ಯ ದ
U U -
ನಿ ಳ ಯಂ
- -
ಶ್ರೀ ಪಂ
- U U
ಚಾ ಕ್ಷ ರಿ

- U
ಅ ಲ್ಲಿ
U U U U U
ಸೊ ಗ ಯಿ ಸು ವ
U U U
ಕೃ ತ ಕ
U U U -
ಗಿ ರಿ ಗ ಳಿಂ

- U
ಕ ಲ್ಪ
U U U U U
ತ ರು ಗ ಳ ನೆ
- U
ಪೊ ಲ್ಪ
U U U -
ಮ ರ ಗ ಳಿಂ


3.ಲಲಿತಾ ರಗಳೆ : ಪ್ರತಿ ಚರಣದಲ್ಲಿ 5ಮಾತ್ರೆಯ 4 ಗಣಗಳು
ಆದಿ ಪ್ರಾಸ ನಿಯತವಲದಿದ್ದರು ಅಂತ್ಯ ಪ್ರಾಸ ಖಡ್ಡಾಯ
ಉದಾ:
- U U U
ಇಂ ತು ಕೊ ಡ

U U - U
ಲೆ ರೆ ವಿ ಕ್ಕು
- - U
ದಂ ತೊಂ ದ
- U -
ಕೋ ಲ್ನೆ ಲಂ
- U -
ಸಂ ತ ತಂ
U U - U
ಶಿ ವ ಭ ಕ್ತೆ
- U -
ಬೀ ಜ ವಿ
U U U -
ಕ್ಕು ವ ನೆ ಲಂ

Notes By : Kannada Kanaja Android App

(ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳ ಸ್ವಯಂ ತಯಾರಿಗಾಗಿ ಇಂದೇ "Kannada Kanaja" ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ ಆಪ್ ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಿ )

App Download Link

https://play.google.com/store/apps/details?id=com.app.kkmwqsomnbaruonjfshgtxqbldlvpvjhzaeiitxey